Kresy Wschodnie to teren przenikania się różnych kultur, narodów i smaków. To również bogate dziedzictwo kulinarne. Sprawdź, czym charakteryzuje się kuchnia kresowa, a także wypróbuj kilka przepisów.
Przymiotnik „kresowy" odwołuje się do dawnego wschodniego pogranicza Polski, w okresie międzywojennym. Jest to kuchnia charakterystyczna dla regionu Podlasia, składającego się na część obecnych województw: podlaskiego, mazowieckiego oraz lubelskiego. Kojarzy się przede wszystkim z regionalnymi daniami polskimi, ale tak naprawdę jest wielonarodowa. Widoczne są w niej wpływy kuchni m.in. żydowskiej, ukraińskiej, litewskiej, ormiańskiej i tureckiej. Nie brakuje też tatarskich wpływów.
Kuchnia kresowa łączy tradycje kuchni polskiej nawet z rosyjską czy austro-węgierską. Przenikanie się kultur dało podstawę wielu oryginalnym połączeniom smakowym. Kuchnia Kresów Wschodnich wyróżnia się prostotą, lokalnymi produktami, aromatem i przyprawami. Jest to zdecydowanie jedna z najciekawszych polskich kuchni regionalnych. Pochodzą z niej bardzo popularne dania – takie jak między innymi pierogi, kołduny, bliny, gołąbki, barszcze na zakwasie czy kutia.
Wiejska kuchnia kresowa
W wiejskiej kuchni Kresów Wschodnich podstawą są dania jarskie, bazujące na ziemniakach, kapuście, grochu i fasoli. Z warzyw i mięs można wyczarować wiele różnorodnych i smacznych dań. Dania takie jak zupy, pierogi, kartacze, pyzy czy kołduny są sycące i pożywne – stanowią podstawę jadłospisu.
Od czasu do czasu jada się także dania z ryb i drobiu, czasami z dziczyzny. Mięso serwuje się z sosami – na przykład żurawinowym czy jałowcowym. Były podawane podczas ważnych biesiad i poczęstunków.
Kuchnia Kresów Wschodnich – przepisy
Kulebiak z kapustą i suszonymi grzybami
Kulebiak z kapustą i suszonymi grzybami to pyszne danie kuchni polskiej, które cieszy się popularnością zarówno w kraju, jak i za granicą. Jest to wytrawne danie, w którym nadzienie składa się z kapusty oraz aromatycznych suszonych grzybów, a całość jest zawinięta w chrupiące ciasto.
Tradycyjnie do przygotowania kulebiaka używa się ciasta drożdżowego lub kruchego. Ciasto jest elastyczne i łatwe do formowania, co pozwala na uzyskanie pięknej i chrupiącej powierzchni. Głównym składnikiem nadzienia jest kapusta, która może być duszona z cebulą, co nadaje jej słodkiego smaku.
Dodatkowo aromatu i głębi smaku dodają mu suszone grzyby, które wcześniej namoczono i pokrojono na kawałki. Można również dodać przyprawy, takie jak pieprz, sól i liść laurowy, aby wzbogacić smak nadzienia. Można go podać z sosem grzybowym lub kwaśną śmietaną, co jeszcze bardziej podkreśli jego smak.
W zależności od regionu i własnych preferencji, kulebiak może być wzbogacany dodatkami, takimi jak cebula, boczek, jajka ugotowane na twardo lub kiełbasa. Kulebiak z kapustą i suszonymi grzybami to danie, które doskonale nadaje się na różne okazje, od rodzinnych obiadów po świąteczne uroczystości.
Chłodnik z buraków i brukwi
Chłodniki to zupy podawane na zimno. Jednak te znane nam dzisiaj różnią się od tych sprzed 200 lat. W książce „Kucharka litewska” z 1854 roku można znaleźć przepis na „chłodziec” z botwiny, buraków, kopru i szczawiu. Jest ona gotowana na bazie rosołu z dodatkiem gęstej śmietany oraz zakwasu żytniego albo pszennego. Na koniec dodaje się do niej kilka kostek lodu.
W czasach II Rzeczypospolitej chłodniki przyrządzano na bazie zsiadłego mleka z dodatkiem buraków, surowych ogórków, brukwi, kopru i szczypiorku. Ważnym składnikiem był także zakwas buraczany, który dodawał wyrazistego smaku. Chłodniki z buraków mają też wspaniały kolor, który dodatkowo zachęca do ich skosztowania. Dzisiaj taką zupę serwuje się na jogurcie albo kefirze, a zamiast brukwi dodaje się rzodkiewkę.
Kartacze (cepeliny)
Kartacze to danie na bazie ziemniaków, odmiana pyz z farszem mięsnym, okraszanych cebulą, skwarkami i śmietaną. Jednym z ich rodzajów są cepeliny, bardzo popularne danie, które uznaje się za potrawę narodową Litwy.
Do ich przygotowania niezbędne są ziemniaki surowe i ugotowane, mąkę ziemniaczaną i sól. W niektórych przepisach znajdziesz również jajka i kaszę manną. Farsz składa się głównie z mięsa (np. łopatki wieprzowej), cebuli, czosnku oraz soli i pieprzu. Danie podaje się na gorąco.
Pierogi z makiem
Ich lokalna nazwa to wileńskie makowiki, które często goszczą na stole wigilijnym. W wielu regionach Polski podaje się pierogi z kapustą i grzybami, a na Wileńszczyźnie z nadzieniem makowym. To również popularne danie dla kresowiaków w województwie zachodniopomorskim. Farsz składa się z mielonego maku ze skórką pomarańczową, rodzynkami i orzechami włoskimi. Serwuje się je ze śmietanką lub mlekiem.
Zupa rakowa
Zupa rakowa to jeden z tradycyjnych przepisów na potrawkę z raka. Obecnie jest rzadziej przyrządzana, kiedyś była dość częstym daniem na stołach ze względu na dostępność podstawowego składnika. Do zupy dodaje się różne warzywa, takie jak cebula, marchew, pietruszka i seler. Warzywa te nadają zupie głębi smaku. Śmietana lub mleko dodaje zupie kremowej konsystencji i łagodzi jej smak. Do przyprawienia zupy rakowej używa się zazwyczaj białego pieprzu, liścia laurowego, ziele angielskie i sól.
Partnerzy Festiwalu
